Agaton Giller urodził się 9 stycznia 1831 w Opatówku, zm. 18 lipca 1887 w Stanisławowie. Polski dziennikarz i pisarz, konspirator i działacz niepodległościowy, członek Rządu Narodowego; brat Stefana Gillera. Był synem burmistrza Opatówka Jana Kantego Gillera i Franciszki ze Szpadkowskich. Kształcił się m.in. w Kaliszu, Warszawie i Łomży.
W czasie Wiosny Ludów próbował się przedostać na Węgry, jednak został aresztowany przez Prusaków w Raciborzu. Zwolniony z więzienia w lutym 1850, podjął pracę nauczyciela domowego w wielkopolskich dworach ziemiańskich. W 1852 wyjechał do Krakowa i jako wolny słuchacz uczęszczał na wykłady na Uniwersytecie Jagiellońskim. Wyśledzony przez policję austriacką jako poddany rosyjski, został wydany 10 kwietnia 1853 żandarmerii rosyjskiej.
Więziony w Cytadeli Warszawskiej pod zarzutem działalności antyrosyjskiej. Skazany na katorgę w batalionach karnych we wschodniej Syberii. W kajdanach, przykuty do żelaznego drąga w 16 miesięcy odbył tę drogę na piechotę. W 1858 zwolniony z katorgi, został przymuszony do osiedlenia się w Irkucku. Tam założył polską szkołę, w której sam nauczał. W październiku 1860 powrócił do kraju. Związał się ze środowiskiem Delegacji Miejskiej. Po masakrze manifestantów 8 kwietnia 1861 roku wydał odezwę Posłanie do wszystkich rodaków na ziemi polskiej, w której wzywał do zbratania stanów i wspólnego wystąpienia zbrojnego przeciwko Rosji. 16 października został ranny w czasie masakry w archikatedrze warszawskiej. Od 1862 był korespondentem krakowskiego „Czasu" w Królestwie Kongresowym. Wszedł w skład Komitetu Centralnego Narodowego, starając się odwieść czerwonych od próby rychłego wybuchu powstania, jednocześnie namawiał białych do porzucenia iluzji pokojowego zakończenia tych niepokojów. Był zwolennikiem dobrze przygotowanej i rokującej szanse powodzenia akcji militarnej. 24 lipca zredagował instrukcję dla organizacji narodowej do powszechnego, na dobry skutek obrachowanego powstania. Był autorem koncepcji utworzenia tajnego państwa polskiego. We wrześniu wyjechał do Londynu, gdzie zawarł porozumienie z redaktorami rosyjskiego „Kołokoła".
Po wybuchu powstania styczniowego podał się do dymisji z KCN, uważając, że jest to działanie przedwczesne i sprowokowane przez Rosjan. Wkrótce jednak wszedł w skład Komisji Wykonawczej - rządu powstańczego. Przeszedł jawnie na stronę białych, 24 lutego powrócił do KCN i forsował oddanie dyktatury Marianowi Langiewiczowi. Po tragicznej śmierci Stefana Bobrowskiego został najbardziej wpływowym członkiem Rządu Narodowego. Redagował wówczas liczne pisma powstańcze: „Strażnica", „Ruch" i „Wiadomości pola bitwy". Spod jego ręki wyszła Odezwa do obywateli zaborów pruskiego i austriackiego oraz Instrukcja dla agentów Rządu Narodowego za granicą. Po otrzymaniu anonimowego wyroku śmierci odsunął się od pracy rządowej. Po upadku powstania przebywał m.in. w Saksonii i w Szwajcarii. W 1864 został skazany zaocznie w Lipsku na 4 lata więzienia za wydawanie tam nielegalnego pisma „Ojczyzna". W 1867 osiadł w Paryżu. Współorganizował Legion Polski w Turcji. Zmarł na zapalenie płuc 18.07.1887. 20 lipca 1887 odbył się jego uroczysty pogrzeb na cmentarzu Sapieżyńskim w Stanisławowie. W wyniku zniszczenia cmentarza w okresie Ukraińskiej SRR jego prochy zostały w 1981 sprowadzone do Warszawy i złożone na cmentarzu Powązkowskim.
Stefan Giller urodził się w Opatówku 2 września 1833 r. Był uczniem Wyższej Szkoły Realnej w Kaliszu, gdzie zaprzyjaźnił się z Adamem Asnykiem, braćmi Chodyńskimii innymi znanymi kaliszanami. Już wówczas dał się poznać jako doskonały mówca, autor scenek dramatycznych i wierszy. Po latach Giller napisał powieść pt. Dwaj towarzysze, której akcja działa się w kaliskiej szkole. Po ukończeniu szkoły kaliskiej udał się do Warszawy i jako samouk pogłębiał wiedzę z dziedziny historii Polski oraz historii literatury i języka polskiego. Jednocześnie pracował jako adiunkt w Archiwum Akt Dawnych Polsko-Łacińskich i prywatnie wykładał język polski, literaturę i dzieje Polski. Następnie pracował jako pomocnik w kaliskim archiwum pod kierownictwem Józefa Szaniawskiego.
W 1862 r. Stefan Giller zdał egzamin na nauczyciela gimnazjum przed komitetem egzaminacyjnym Komisji Oświecenia i otrzymał posadę nauczyciela przedmiotów historyczno-filologicznych w Gimnazjum Męskim w Kaliszu. Ponadto uczył w innych szkołach w Kaliszu. Z braku odpowiednich polskich podręczników sam opracowywał kursy historii literatury polskiej, stylistyki i poetyki z przeglądami historycznymi i dyktował je swoim uczniom po wykładach. W czasie wzmożonej działalności rusyfikacyjnej Giller wytrwale pracował nad zachowaniem języka polskiego i znajomości literatury polskiej wśród uczniów. Giller, posiadający dar pięknej i porywającej wymowy, potrafił rozbudzać wyobraźnię uczniów i uczucia narodowe. Należał do najbardziej lubianych i szanowanych nauczycieli. Uczniami Gillera byli: prezydent Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1922-26 Stanisław Wojciechowski, artysta malarz Alfred Wierusz Kowalski, prawnik, rektor Uniwersytetu Wileńskiego - Alfons Parczewski, historyk Aleksander Rembowski, lekarze: Adam Pałęcki i Kazimierz Orzeł, dziennikarze, prawnicy i wielu innych.
Stefan Giller brał czynny udział w życiu społecznym i kulturalnym Kalisza i Opatówka. Organizował odczyty, wygłaszał mowy okolicznościowe, był członkiem instytucji kulturalnych, wspierał akcje oświatowe i charytatywne. Był współzałożycielem "taniej czytelni" w Kaliszu, członkiem Zarządu Kaliskiego Towarzystwa Muzycznego. W 1905 r. przekazał bezpłatnie lokal w swoim domu w Opatówku na dom ludowy i czytelnię publiczną.
Po 35 latach pracy w Gimnazjum Filologicznym, a następnie w Gimnazjum Męskim w Kaliszu Stefan Giller przeszedł na emeryturę, żegnany przez najwybitniejszych przedstawicieli społeczeństwa Kalisza. Utworzone w 1911 r. w Warszawie Towarzystwo Byłych Wychowańców Szkół Kaliskich mianowało Stefana Gillera pierwszym honorowym członkiem (drugim został Alfons Parczewski). W 1909 r. powrócił na stałe do rodzinnego domu w Opatówku.
Ważną rolę w życiu Stefana Januarego Gillera odgrywała twórczość literacka. Swoje utwory podpisywał najczęściej - Stefan z Opatówka. Zadebiutował w 1859 r. w Warszawie w periodyku "Klejnoty Poezji Polskiej" wierszem Modlitwa młodej matki. Rok później w "Bibliotece Warszawskiej" ukazał się poemat pt. Krótkie curriculum vitae Matyjasza, co zwan był Kobeżnikiem na Wilczej Ustroni, którego akcja toczy się w Rosochatce pod Opatówkiem. Wiele utworów poetyckich ukazało się w "Czytelni Niedzielnej" z 1862 r. redagowanej przez brata Agatona w Warszawie. Poemat Stefana z Opatówka Jan Kochanowski z Czarnolesia, zdobył pierwszą nagrodę w konkursie poetyckim w Warszawie. Część swoich utworów Giller opublikował w Krakowie w 1890 r. w wydawnictwie Gebethnera i Wolffa w zbiorze Elegie i sonety. Wiersze Gillera pojawiały się w wydawnictwach zbiorowych: kalendarzach, almanachach, księgach pamiątkowych, antologiach i jednodniówkach.
